9th Class Physical Science (ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନ) - Chapter 3 ପରମାଣୁ ଓ ଅଣୁ All Question With Answer

↓ Question & Answer ↓

1. ରାସାୟନିକ ସଂଯୋଗର ଦୁଇଟି ନିୟମ ଲେଖ ଏବଂ ରୁଟାଅ |

ଉ-
ରାସାୟନିକ ସଂଯୋଗର ଦୁଇଟି ନିୟମ ହେଲା- ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ ଓ ସ୍ଥିରାନୁପାତ ନିୟମ ।

ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସଂରକ୍ଷଣ ନିୟମ :
- ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ସୃଷ୍ଟି ନାହିଁ କିମ୍ବା ବିନାଶ ନାହିଁ ।

- ଯେତେବେଳେ ଏକ ରାସାୟନିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ବା ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଘଟେ, ସେତେବେଳେ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିନଥାଏ । ଅର୍ଥାତ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପୂର୍ବ-ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ ପର-ବସ୍ତୁତ୍ଵ
ସମାନ ରହିଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ – 2 ଗ୍ରାମ୍ ଉଦ୍‌ଜାନ 71 ଗ୍ରାମ୍ କ୍ଲୋରିନ୍ ସହ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କଲେ 73 ଗ୍ରାମ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ।

ଉପରୋକ୍ତ ସମୀକରଣରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ ଯେ ପ୍ରତିକାରକଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ମୋଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ସହ ସମାନ |

ସ୍ଥିରାନୁପାତ ନିୟମ :
- ରାସାୟନିକ ଯୌଗିକରେ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବଦା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଅନୁପାତରେ ରହିଥାଏ ।

- କୌଣସି ଏକ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ଯେପରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉ ନା କାହିଁକି କିମ୍ବା ଯେକୌଣସି ଉତ୍ସରୁ ମିଳିଥାଉ, ସେଥୁରେ ସମାନ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବଦା ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବସ୍ତୁତ୍ନୁ
ପାତରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହେବାଦ୍ଵାରା ତାହା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

ଉଦାହରଣ :
- ଜଳକୁ ଯେକୌଣସି ଉତ୍ସରୁ ସଂଗ୍ରହ କଲେ ମଧ୍ୟ ଜଳରେ ସର୍ବଦା ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଓ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ 1: 8 ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଅନୁ ପାତରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ୨ ଗ୍ରାମ୍ ଜଳକୁ ବିଘଟନ
କଲେ ସର୍ବଦା । ଗ୍ରାମ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଏବଂ ୫ ଗ୍ରାମ୍ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍ ମିଳିଥାଏ ।

- କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ଼କୁ ଯେକୌଣସି ପ୍ରଣାଳୀରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉ କିମ୍ବା ଯେକୌଣସି ଉତ୍ସରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଉ, ସେଥ୍ରେ କାର୍ବନ ଓ ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ର ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଅନୁପାତ ସର୍ବଦା
3 : 8 ହେବ ।

🗨

2. ଡାଲ୍‌ନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ତତ୍ତ୍ଵର ସ୍ଵୀକାରଗୁଡ଼ିକ ଲେଖ । ଉ –

ଡାଲ୍‌ନ୍‌ଙ୍କ ପରମାଣୁ ତତ୍ତ୍ବ : ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜନ୍ ଡାଲ୍‌ଟନ୍ 1808 ମସିହାରେ ପଦାର୍ଥର ଗଠନ ସଂପର୍କରେ ଏକ ନୂତନ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଡାଲ୍‌ଟନ୍ ଙ୍କ ପରମାଣୁ ତତ୍ତ୍ୱ କୁହାଯାଏ । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵର ସ୍ଵୀକାରଗୁଡ଼ିକ
ହେଲା –

ପଦାର୍ଥ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର କଣିକାଦ୍ଵାରା ଗଠିତ । ସେହି କଣିକାକୁ ପରମାଣୁ କୁହାଯାଏ ।
ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକ ଅବିଭାଜ୍ୟ କଣିକା, ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଏହାକୁ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ କିମ୍ବା ବିନାଶ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
କୌଣସି ଏକ ମୌଳିକର ପରିମାଣୁଗୁଡ଼ିକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ସମାନ ।
ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକର ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକର ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଓ ରାସାୟନିକ ଧର୍ମ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ ।
ଛୋଟ ପୂର୍ଣ୍ଣସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତରେ ବିଭିନ୍ନ ମୌଳିକର ପରମାଣୁଗୁଡ଼ିକ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ଯୌଗିକ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ।

🗨

3. ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ସହ ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କ’ଣ ବୁଝାଅ ।

ଉ –
ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଏକକରେ ମୌଳିକର ପରମାଣୁର ହାରାହାରି ବସ୍ତୁତ୍ଵ ହେଉଛି ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ |
ଉଦାହରଣ : ପ୍ରକୃତିରେ ଉପଲବ୍ଧ ଅକ୍ସିଜେନ୍‌ର ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡିକ ହେଲା- 160, 170 ଓ 180 1 ସେଗୁଡିକର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଯଥାକ୍ରମେ 15.995 u, 16.999 u ଓ 17.999 u । ଏହି ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡିକର ଆପେକ୍ଷିକ ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ 99.763%, 0.037% ଓ 0.200% |
∴ ଅମ୍ଳଜାନର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ =\frac{99.762*15.995+0.037*16.999+0.200-17.999}{100}= 15.999u = 16u |

🗨

4. ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କ’ଣ ? ଏକ ଯୌଗିକର ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ୱ କିପରି ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଇପାରିବ, ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଲେଖ ।

ଉ –
ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ : ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ହେଉଛି, ଗୋଟିଏ ଅଣୁରେ ଥ‌ିବା ସମସ୍ତ ପରମାଣୁର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵର ଯୋଗଫଳ । ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଏକ ଆନୁପାତିକ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଏହାର ଏକକ u ।

ଉଦାହରଣ :
କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ନିର୍ଣ୍ଣୟ :
କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ସଂକେତ = CO₂
କାର୍ବନର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 12u,
ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ଼ର ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 16u
∴ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍‌ସାଇଡ୍‌ର ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
= 1 x କାର୍ବନର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ + 2 x ଅକ୍‌ସିଜେନ୍‌ର ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ
= 1 × 12u + 2 × 16u = 12u + 32 u = 44u

🗨

5. ପଲିଆଟମିକ୍ ଆୟନ କ’ଣ ? ଚାରୋଟି ପଲିଆଟମିକ୍ ଆୟନର ଉଦାହରଣ ଦିଅ ।

ଉ –
ପଲିଆଟମିକ୍ ଆୟନ : ଗୋଟିଏ ଚାର୍ଜଯୁକ୍ତ ପରମାଣୁରେ ଆୟନ ଗଠିତ ହୋଇପାରେ କିମ୍ବା ଏକାଧ୍ଵ ପରମାଣୁ ଏକତ୍ର ହୋଇ ଯୁକ୍ତ ବା ବିଯୁକ୍ତ ଚାର୍ଜ ବହନ କରିପାରେ । ଏକାଧ‌ିକ ପରମାଣୁ ଏକତ୍ର ହୋଇ ଚାର୍ଜ ବହନ କରିଥିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପଲିଆଟମିକ୍ ଆୟନ କୁହାଯାଏ ।
ଉଦାହରଣ –

ପଲିଆଟମିକ୍ ଆୟନର ନାମ	ସଙ୍କେତ
ଏମୋନିୟମ୍ ଆୟନ	(NH₄+)
ହାଇଡ୍ରୋକ୍ସାଇଡ୍ ଆୟନ	(OH-)
ନାଇଟ୍ରେଟ୍ ଆୟନ	(NO₃-)
କାର୍ବୋନେଟ୍ ଆୟନ	(CO₃--)

🗨

6. ନିମ୍ନଲିଖୁତ ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତୀକ ଲେଖ ।
(i) ବେରିୟମ୍ (ii) ବେରିଲିୟମ୍ (iii) କ୍ୟାଡ୍‌ମିୟମ୍ (iv) କ୍ରୋମିୟମ୍ (v) ଗୋଲ୍ଡ

Ans:

(i) ବେରିୟମ୍: → Ba

(ii) ବେରିଲିୟମ୍: → Be

(iii) କ୍ୟାଡ୍‌ମିୟମ୍: → Cd

(iv)କ୍ରୋମିୟମ୍: → Cr

(v)ଗୋଲ୍ଡ: → Au

🗨

7. ନିମ୍ନଲିଖୁତ ପ୍ରତୀକଗୁଡ଼ିକରୁ ମୌଳିକର ନାମ ଲେଖ ।
(i) Al (ii) He (iii) Co (iv) Mn (v) Hg (vi) B (vii) P (viii) S (ix) C (x) F

ଉ –

ପ୍ରତିକ	ରସାୟନିକ ନାମ
(i) Al	ଏଲୁମିନିୟମ୍
(ii) He	ହିଲିୟମ୍
(iii) Co	କୋବାଲଟ
(iv) Mn	ମାଙ୍ଗାନିଜ
(v) Hg	ପାରଦ
(vi) B	ବୋରନ୍
(vii) P	ଫସଫରସ୍
(viii) S	ସଲଫର୍
(ix) C	କାର୍ବନ୍
(x) F	ଫ୍ଲୋରିନ୍

🗨

8. ରାସାୟନିକ ସଂକେତ ଲେଖୁବାର ପ୍ରଣାଳୀ ବୁଝାଅ ।

ଉ –
ରାସାୟନିକ ସଂକେତ ଲେଖୁବାର ପ୍ରଣାଳୀ : ରାସାୟନିକ ସଂକେତ ଲେଖୁବେଳେ ନିମ୍ନଲିଖ୍ତ ନିୟମମାନ ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ ।

ଯୌଗିକ ଅଣୁର ସଂକେତ ଲେଖିବାକୁ ହେଲେ ପ୍ରଥମେ ଏଥିରେ ଥବା ମୌଳିକଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତୀକକୁ ପାଖାପାଖି ଲେଖାଯାଏ ।

🗨

9. ନିମ୍ନଲିଖୁ ଯୌଗିକମାନଙ୍କର ସଙ୍କେତ ଲେଖ ।
(i) ସୋଡ଼ିୟମ୍ କ୍ରୋମାଇଡ୍ (ii) ଜିଙ୍କ୍ ସଲଫେଟ୍ (iii) ଏମୋନିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍ (iv) ବେରିୟମ୍ କାର୍ବୋନେଟ୍ (v) ଏଲୁମିନିୟମ୍ ଫସ୍‌ଫେଟ୍

Ans:

🗨

11. ଏଭୋଗାଡ୍ରୋ ସ୍ଥିରାଙ୍କ କ’ଣ ବୁଝାଅ ।

ଉ
ଏଭୋଗାଡ୍ରୋ ସ୍ଥିରାଙ୍କ :
(i) ଏକ ମୋଲ୍ କହିଲେ 6.02 x 1023 ସଂଖ୍ୟାକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ବିରାଟ ସଂଖ୍ୟାକୁ ଏଭୋଗାଡ୍ରୋ ସ୍ଥିରାଙ୍କ ବା ଏଭୋଗାଡ୍ରୋ ସଂଖ୍ୟା କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ N₀ ପ୍ରତୀକଦ୍ଵାରା ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଏ ।
1 N₀ = 6.02 x 1023 ସଂଖ୍ୟାକ କଣିକା |
(ii) ଏହା ଅଣୁ, ପରମାଣୁ, ଆୟନ ବା କଣିକା ସଂଖ୍ୟା ଗଣନାର ଗୋଟିଏ ଏକକ ।

ଉଦାହରଣ –
1 ମୋଲ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁ = 6:02 x 1023 ସଂଖ୍ୟକ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ପରମାଣୁ
1 ମୋଲ୍ କ୍ଲୋରିନ୍ ଅଣୁ = 6:02 x 1023 ସଂଖ୍ୟକ କ୍ଲୋରିନ୍ ଅଣୁ ।
1 ମୋଲ୍ ଆୟନ = 6-02 x 1023 ସଂଖ୍ୟକ ଆୟନ ।
1 ମୋଲ୍ ଇଲେକ୍‌ଟ୍ରନ୍ = 6.02 × 1023 ସଂଖ୍ୟକ ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ୍‌ |

🗨

12. ଗ୍ରାମ୍ -ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କ’ଣ ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ସହ ବୁଝାଅ ।

ଉ-
ଗ୍ରାମ୍-ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ : ଏକ ମୋଲ୍ ପଦାର୍ଥର ବସ୍ତୁତ୍ଵକୁ ‘ମୋଲାର ବସ୍ତୁତ୍ଵ’ କୁହାଯାଏ । ପରମାଣୁର
ମୋଲାର ବସ୍ତୁତ୍ଵକୁ ଗ୍ରାମ୍-ପାରମାଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ ଏବଂ ଅଣୁର ମୋଲାର ବସ୍ତୁତ୍ଵକୁ ଗ୍ରାମ-ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ କୁହାଯାଏ ।

ଉଦାହରଣ –

ମିଥେନର CH ₄ ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 16u
ମିଥେନର ଗ୍ରାମ୍-ଆଣବିକ ବସ୍ତୁତ୍ଵ = 16 ଗ୍ରାମ୍
=> 16 ଗ୍ରାମ୍ ମିଥେନ୍ ରେ 1 ମୋଲ୍ ମିଥେନ୍ ଅଣୁ ଅର୍ଥାତ୍ 6.02 x 10₂₃ ସଂଖ୍ୟକ ମିଥେନ୍ ଅଣୁ ରହିଛି

🗨